De pandemie als supermacht en de gevolgen voor de geopolitieke machtsverhoudingen deel 2

Bezinning en tolerantie

De verstilling uit hoofde van de huidige pandemie leidt ook tot bezinning; onder meer over de rol van vadertje staat en moeder aarde. Beiden maken weer een revival door, zodat het mensen hopelijk ook weer wat nederiger zal maken. Hopelijk zal ook de rol van de financiële sector meer dienstbaar worden aan de samenleving, zoals dit behoort te zijn (wat velen in de financiële sector nog steeds te weinig beseffen).

Het Covid-19 is een natuurverschijnsel, dat soms vergeleken wordt met een oorlog. Een oorlog wordt echter door mensen veroorzaakt; het Covid-19 niet. In een oorlog is er een tekort aan van alles; nu liggen de winkels vol en is alles verkrijgbaar. Sterker nog, we leven in vrijheid waarbij de medemenselijkheid en hoe mensen met elkaar omgaan, groeit.

Sommige omwentelingen in de geopolitieke machtsverhoudingen hangen samen met een natuurgebeurtenis zoals mislukte oogsten en hongersnood. Maar vaak is dit niet het geval. In de loop van de geschiedenis heeft onze wereld verschillende, opeenvolgende hypermachten gekend. Voorbeelden hiervan zijn het Groot-Perzische Rijk, het Romeinse Rijk, de gouden eeuw van China, het Groot-Mongoolse Rijk, het Nederlandse wereldrijk, het Britse Rijk en tegenwoordig de Amerikaanse hypermacht. Hierbij wil ik benadrukken dat een hypermacht geen grootmacht of een supermacht is. Een hypermacht heeft betrekking op een wereldoverheersende macht dat in haar tijd dominant is op alle gebieden (zoals qua oppervlakte, bevolking, politiek, economie, technologie en cultureel) en daarmee geen vergelijkende concurrentie kent. Uit de opkomst en ondergang van voorbije hypermachten zijn lessen te trekken, zoals wat de belangrijkste verklarende faktor ervan is. Uit diverse analyses blijkt dat tolerantie de belangrijkste verklarende variabele is voor het ontstaan en de ondergang van een hypermacht. Nederland was in haar Gouden Eeuw tolerant voor alle vluchtelingen, waardoor vele steden meer immigranten telde dan de “authentieke” bevolking. Dit heeft ons veel voorspoed gebracht, waardoor destijds Nederland onder meer een explosieve economische groei doormaakte met een commerciële en koloniale expansie over de hele wereld. Ook op militair gebied (waaronder de bekende Nederlandse admiraals) was Nederland superieur. Vanwege de tolerantie en grote immigratie zijn ook de VS een hypermacht geworden. Deels door de ineenstorting van de Sovjet-Unie, maar vooral als gevolg van de technologische en economische dominantie in het ontluikende computertijdperk, wist de VS talentvolle en ondernemende mensen over de hele wereld aan te trekken (zoals in Silicon Valley). De VS als hypermacht hangt dan ook samen met het “winnen” van de high-techrace. En wanneer keert de technologie zich tegen de VS? Momenteel zien we in de VS een groeiende intolerantie en een “America first”, waardoor de rol van de VS als hypermacht tanende is.